De cultuur van innovatie

Innovatie is hip. Sinds de opkomst van techgiganten als Apple, Google, Amazon, … heeft iedereen de mond vol van innovatie, en proberen velen gretig ook aan de “next big thing” te werken. Wat meestal wordt vergeten is dat innovatie geen gewoon project is. Men kan niet opeens innovatief worden. Het is niet voldoende om even wat te brainstormen om een fantastisch nieuw product te ontwikkelen. Innovatie duurt lang, is risicovol, faalt vaker dan het succesvol is en vergt een specifieke ingesteldheid van iedereen die betrokken is in en rond de onderneming.

Vanuit onze ervaringen als innovatie facilitator in vele innovatieprojecten in binnen- en buitenland, delen we hier graag enkele inzichten die u kunnen helpen om in te schatten hoe innovatie kan passen in uw bedrijf of organisatie.

Inzicht 1: Begin nu voor later

Hoe begin ik aan innovatie? Hoe kan ik innovatief worden? Wat heb ik nodig om het product te ontwikkelen dat mijn bedrijf voorgoed op de kaart zal zetten? Herkenbare vragen?

Innovatie is vandaag een modewoord, een hype. Iedereen heeft het erover en elk zichzelf respecterende onderneming vermeldt in hun bedrijfspresentaties dat ze met innovatie bezig zijn. Enkel, gaat dit vaak om innovatie omdat het moet: omdat ze de markt moeten volgen, omdat een concurrent iets nieuws heeft bedacht, omdat de klanten ernaar vragen. Dat is geen probleem en het is ook nodig om te overleven. Alleen is dat de innovatie van het nu. Het is reactief en maakt geen of nauwelijks deel uit van een strategie. Innovatie gaat over de lange termijn, over later. Waar u nu aan denkt, is wat er morgen zal gebouwd worden.

Beter is dat innovatie een integraal onderdeel wordt van de bedrijfsstrategie, zodat het geen buzz word is op een Powerpoint, maar dat het in het DNA van het bedrijf zit. Bouw aan een cultuur van innovatie binnen de organisatie, waar ideeën die geplant worden kunnen rijpen en uiteindelijk uitgroeien tot de vernieuwende producten van morgen waarbij de markt u volgt in plaats van omgekeerd.

Inzicht 2: Kijk naar binnen, en dan naar buiten

U wilt beginnen met innoveren, maar hoe begint u daaraan? Waar vindt u de ideeën voor het product dat het bedrijf voorgoed op de kaart zal zetten? Wanneer is een idee een goed idee? Onze tip: begin vanbinnen, in uw eigen organisatie. Er zit heel wat potentieel in de organisatie die vandaag vaak over het hoofd wordt gezien. Wie kent er uw business beter dan de mensen die er ganse dagen mee bezig zijn? Vandaag hebben ze het waarschijnlijk veel te druk met de operationele taken, maar vast en zeker hebben ze ook hun opinie over wat er beter kan en welke ideeën interessant kunnen zijn voor nieuwe producten. De mensen hebben de ideeën! Het is een kwestie om die los te weken.

De vraag is nu, hoe kan men uit die schat van informatie, ideeën, kennis, … putten? Het antwoord is iets gecompliceerder en houdt in dat dat er in de organisatie een “cultuur van innovatie” ontstaat, waarbij alle medewerkers meedenken met de innovatie binnen het bedrijf. Dit betekent onder andere dat iedereen in de organisatie de kans krijgt om deel te nemen aan innovatietrajecten, in een open en betrokken sfeer. Het goede nieuws is dat die cultuur klein en snel opgestart kan worden door bijvoorbeeld een eerste Design Sprint te organiseren, of door een klein (deeltijds) innovatie team aan te stellen. Eens er meer mensen in betrokken worden, zal zich dit verder over de organisatie verspreiden waardoor iedereen de innovatieve ingesteldheid aankweekt.

Inzicht 3: Denk met een open geest, werk met een gesloten blik

Herinnert u zich wanneer u laatst een goede inval hebt gehad? Was dat tijdens een vergadering bij een klant, of in de wagen op de weg terug naar huis? Wanneer u bezig was met het maken van een presentatie, of was dat tijdens een avondwandeling met de hond?

Zoals John Cleese het uitlegt in zijn boek “Creativity", kan men het bedenken van nieuwe, frisse en vernieuwende ideeën niet forceren. Voor echt creatieve ideeën moeten we onze gedachtestroom even loslaten en gaan stilstaan in tijd en ruimte. Dat noemt John Cleese de open modus (of “tortoise mind” – schildpadgeest), waarbij creativiteit ontstaat waar de geest losgelaten wordt en vrij kan (ver)dwalen. Een relaxte, doelloze oase zonder stress.

Daarom zal een brainstormsessie vaak ideeën opvissen die al aan de oppervlakte van onze geest lagen, en dat zijn niet noodzakelijk de ideeën waar we op zoek naar zijn. Ze kunnen wel de aanzet zijn voor betere ideeën. Dus in plaats van meteen met de post-its van een brainstorm aan de slag te gaan, laat ze even rusten, rijpen. Geef ze tijd om verder te groeien, onderbewust. De kans is groot dat er binnen enkele dagen iemand een beter idee heeft dat erop verder bouwt. En enkele dagen erna nog iemand anders enzovoort. Zo ontstaat er een kettingreactie van ideeën. Dat vergt wel wat tijd en die moet men het creatief proces gunnen.

Eens de ideeën gerijpt zijn, is het tijd om ermee aan de slag te gaan, en dan schakelen we over naar de gesloten blik, de werkmodus (of “hare brain” – hazenbrein, volgens Cleese). Met behulp van bijvoorbeeld het Design Thinking model, kan men de ideeën verder uitwerken tot werkbare prototypes en die laten testen en evalueren door de (eind)gebruikers. Hieruit komt dan weer feedback die belangrijk is om te verbeteren in de volgende stap.

Inzicht 4: Kleine stappen en herhaling

Een Apple iPhone is er niet opeens gekomen, na een briljante inval van Steve Jobs. Als u de geschiedenis van de iPhone leest, zal u merken dat de iPhone verder heeft gebouwd op toen bestaande producten, ideeën en technologieën. In die periode was de Black Berry de populairste telefoon onder de zakenmensen, naast Nokia’s, Sony’s, Motorola’s, etc. Die hadden al kleurenschermen, internet toegang, camera’s, … Het idee en het product was er dus al, alleen had Steve Jobs en zijn team een specifieke visie dat een telefoon geen knoppen meer mocht hebben. Zij wilden een zo groot mogelijk scherm, zonder knoppen, zodat de gebruiker het toestel ten volle kon gebruiken. Alles moest touchscreen zijn en eens de technologie er rijp voor was, heeft Apple die kans gegrepen. Die eerste iPhone in 2007 was revolutionair, al was hij lang niet klaar wanneer Steve Jobs hem de eerste keer voorstelde aan het publiek. Ondertussen zijn we 15 jaar verder en is de iPhone verder geëvolueerd, maar is de iPhone 13 lang niet zo revolutionair meer dan die eerste.

Dit verhaal toont aan dat innovatie vaak in stappen gaat en verder bouwt op wat vooraf kwam. Nieuwe inzichten, ideeën, technologieën zorgen voor de innovatie, al is dit vaak evolutie in plaats van revolutie. Het is dus een herhaling van kleine verbeteringen, met af en toe een grote sprong.

Inzicht 5: Het gaat om de mensen

Het laatste inzicht vinden wij het belangrijkste want de gemene deler in al deze inzichten is de mens. Daarom vertrekken we bij Pulsing Brain altijd vanuit de mensen: de mensen binnen en buiten de organisatie. Innovatie staat of valt met de mensen die het bedenken, ontwikkelen, uitvoeren en gebruiken.

Zorg dat de mensen zich betrokken voelen in het traject, dat ze vertrouwen krijgen in het product en dat ze zich gesteund en begrepen voelen. Dit begint bij de definitie van de innovatiestrategie van het bedrijf, de aanwerving van de juiste profielen en de samenstelling van de teams, en gaat verder in het vertrouwen die ze krijgen van hogerhand, de betrokkenheid, de vrijheid en vooral de risico’s die ze mogen nemen.

Innovatie gaat voor een groot stuk ook over falen, dus het toelaten en zelfs aanmoedigen van falen is cruciaal voor een cultuur van innovatie. Of, zoals Elon Musk zei: “Failure is an option (here). If things are not failing, you are not innovating enough”.

Hoe kunnen we helpen?

Bij Pulsing Brain helpen we graag bedrijven bij het ontwikkelen van hun innovatiecultuur, het aanwakkeren van een creatieve mindset en het opzetten van de innovatieprocessen. We gaan voor human first innovation waarbij de mens centraal staat in de innovatie, aangevuld met beproefde technieken zoals Design Thinking, Design Sprints en Lean Startup.

Om u te helpen bij uw volgend innovatietraject hebben we bijvoorbeeld onze eigen Innovatie Checklist opgesteld. Deze checklist bevat enkele van de vele vragen die we aan onze klanten stellen om het idee beter te kaderen en een grotere kans op slagen te geven.

Klik op de onderstaande knop op de checklist gratis te downloaden.

Pulsing Brain Innovatie Checklist

Opmerking: dit artikel verscheen eerder ook bij Value Chain.